اول اردیبهشت ماه جلالی

شهرستان ادب: امروز روزِ شیخ مصلح‌الدین مشرف بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی از بزرگ‌ترین شاعران و سخنوران جهان ادبیات است. کسی که چه در  نظم و چه در نثر آثار بی مانندی به جا گذاشته است که هر یک محک والایی سخن سخنوران و شاعران پیش از او و الگوی گویندگان پس از اوست.

سعدی در خانواده ای دینی و مذهبی به دنیا آمد؛

همه قبیلۀ من عالمان دین بودند
مرا معلم عشق تو شاعری آموخت

پدرش از کارکنان دربار اتابک سعد زنگی بود که سعدی تخلص خود را از نام او گرفته است. این شاعر نام‌آور ایرانی در کودکی پدر خود را از دست می دهد. موضوعی که خود نیز در بوستان به آن اشاره می کند:

مرا باشد از درد طفلان خبر
که در طفلی از سر برفتم پدر

او مقدمات علوم ادبی و شرعی را در شیراز آموخت و سپس برای ادامه تحصیل رهسپار نظامیه بغداد شد که این آغاز سفرهای طولانی او بود. گلستان، بوستان و غزلیات سعدی، از نمونه های عالی نظم و نثر در ادب فارسی هستند و همچنین باید گفت سعدی کسی است که غزل عاشقانه را به اوج خود می رساند. استواری کلام در عین ایجاز و سادگی از ویژگی های بارز سخن سعدی است. در زیر غزلی از وی را مرور می کنیم:

ای یار جفا کرده‌ی پیوند بریده
این بود وفاداری و عهد تو ندیده

در کوی تو معروفم و از روی تو محروم
گرگ دهن آلوده‌ی یوسف ندریده

ما هیچ ندیدیم و همه شهر بگفتند
افسانه مجنونِ به لیلی نرسیده

در خواب گزیده لب شیرین گل اندام
از خواب نباشد مگر انگشت گزیده

بس در طلبت کوشش بی‌فایده کردیم
چون طفل دوان در پی گنجشک پریده

مرغ دل صاحب‌نظران صید نکردی
الا به کمان مهره ابروی خمیده

میلت به چه ماند به خرامیدن طاووس
غمزت به نگه کردن آهوی رمیده

گر پای به در می‌نهم از نقطه شیراز
ره نیست تو پیرامن من حلقه کشیده

با دست بلورین تو پنجه نتوان کرد
رفتیم دعا گفته و دشنام شنیده

روی تو مبیناد دگر دیده‌ی سعدی
گر دیده به کس باز کند روی تو دیده